Van brute Wilskracht naar slimme Wilskracht

Vrijwel alle nieuwe gebruikers van onze academie geven hetzelfde aan: “Ik zou graag meer discipline/wilskracht/zelfbeheersing willen”. Als ze maar genoeg mentale kracht bezitten kunnen ze alleen nog maar goede beslissingen maken – dat is het idee.

Natuurlijk is dit geen rare gedachte. Ben je beter in staat om je impulsen en verlangens te bedwingen, dan kies je gemakkelijker voor lange termijn beloningen. Toch is brute wilskracht vaak niet de oplossing – je wilt slimme wilskracht inzetten.

Méér wilskracht of minder verleiding?

Neem eens iemand in gedachte die – volgens jou – zijn of haar leven goed op orde heeft. Iemand die duidelijk grip heeft op emoties en gedachten en daardoor vaak de juiste beslissingen maakt. Is dit iemand met veel of weinig discipline?

“Veel discipline”, zou je waarschijnlijk zeggen. Hoe krijgt die persoon het anders voor elkaar?

Het gemakkelijker maken van goede beslissingen hoeft echter niet 1-op-1 samen te hangen met veel discipline. Veel groter is de kans dat deze mensen minder wilskracht nodig hebben om hetzelfde te presteren. Ze worden gewoonweg minder in de verleiding gebracht¹.

Stel dat jij en ik een heuvel op fietsen met één verschil: jouw fiets staat op een veel zwaardere versnelling dan de mijne. Ik ga gemakkelijker de heuvel op, maar zou je ook zeggen dat ik sterker ben?

Dat iemand betere beslissingen maakt, wil niet meteen zeggen dat hij of zij ook meer wilskracht heeft en daardoor meer discipline kan tonen.

De vraag naar meer discipline is een logische, maar is het ook de juiste? Je kunt wel gaan trainen om je benen te versterken, maar misschien moet je gewoon terugschakelen. Of, als je toch bezig bent, steek dan je wilskracht in het sparen voor een elektrische fiets.

Beter omgaan met impulsen en verlangens is niet altijd een kwestie van méér, sterker of harder werken. Vaak is het een kwestie van slimmer. Neemt natuurlijk niet weg dat een beetje extra wilskracht altijd helpt.

Ik geloof dat er drie opties zijn als je een tekort aan discipline ervaart.

Optie 1: Leren om je wilskracht te versterken

De behoefte aan discipline ontstaat wanneer we niet goed weten om te gaan met verleidingen. Stel dat we zo’n verleiding een denkbeeldige kracht geven van 80 op een schaal van 1-100. Een behoorlijk sterke verleiding.

Je kunt deze verleiding weerstaan als je méér dan 80 wilskracht kan uitoefenen. Helaas heb je maar 40 tot je beschikking:

Wat te doen? Meer wilskracht uitoefenen, toch? Zo dus:

Dit is zeker een mogelijkheid. Je kan je zo hard inspannen dat jij die 85 aan kracht levert. Sterker nog, je kunt je wilskracht trainen, waardoor je er steeds meer mee kunt presteren. Net als dat je jouw spierkracht kan versterken^2,3.

Helaas brengt dit ook problemen met zich mee. Ten eerste kost het inzetten van wilskracht veel mentale kracht – het is een uitputtende taak. Ga je doelbewust je discipline versterken, dan word je tijdelijk mentaal juist zwakker. Net als dat je, wanneer je je lichaam aan het trainen bent, ook telkens fysiek vermoeid bent.

Het versterken van je discipline leidt ertoe dat je tijdelijk extra vatbaar bent voor verleidingen. Je bent ’s avonds wat kribbiger, je kan je minder goed concentreren en je wordt dan ook – hoe tegenstrijdig het misschien klinkt – tijdelijk extra vatbaar voor verleidingen.

Met de ervaring dat je opeens nog vaker toegeeft aan een verleiding zullen weinigen deze strategie volhouden.

Ten tweede is het ook niet echt aan te raden om elke dag met volle kracht weerstand te bieden tegen een verleiding. Discipline tonen is geen prettige ervaring, voor niemand. Hoe lang houd je het vol om tegenstand te bieden voordat je het zat bent?

Naast het versterken van je discipline wil je daarom ook de verleiding verkleinen.

Optie 2: Je verkleint de verleiding

Terwijl je jouw discipline kan vergroten tot 85, kan je er natuurlijk ook voor proberen te zorgen dat de verleiding minder sterk wordt. Op deze manier:

Hoe minder sterk je een verleiding kan maken, hoe minder wilskracht je nodig hebt. Dat doe je bijvoorbeeld door geen snoep in huis te halen, je portemonnee niet mee te nemen als je de stad in gaat of door niet naar de verjaardag te gaan van die ene vriend waarbij het altijd uit de hand loopt.

Als je niet kan handelen naar een verleiding, dan heb je ook je wilskracht niet nodig. Het enige wat overblijft is misschien dat vervelende gevoel dat je stiekem, als de mogelijkheid er was, toch wel graag aan de verleiding had toegegeven.

Soms lijkt het dus alsof mensen veel discipline hebben, maar ontbreekt in werkelijkheid simpelweg de verleiding. Bijvoorbeeld omdat ze in een prettige omgeving leven waarin ze gestimuleerd worden om de juiste beslissingen te maken.

Het kan ook zijn dat ze van huis uit de goede gewoontes mee hebben gekregen. Ze ervaren minder verleiding omdat ze niet dezelfde drang hebben naar zoetigheid, impulsaankopen of alcohol. Zonder de verleiding is er weinig noodzaak voor wilskracht.

Ook jij kan natuurlijk nog invloed uitoefenen op je omgeving en je gewoontes. Daar zit wel één kanttekening bij: je hebt discipline nodig om het te veranderen en te verbeteren. Dat schiet lekker op, maar niet heus …

De meeste winst is te behalen door beide opties te combineren.

Optie 3: Meer discipline + minder verleiding

De meeste mensen kunnen niet alle verleidingen uit hun leven bannen. Die luxe hebben ze niet. Tegelijkertijd is het ook niet realistisch om de hele dag te smijten met mentale energie. Juist door het combineren van beide strategieën is er succes te behalen.

Dat betekent dat je enerzijds aan de slag gaat met het verkleinen van verleidingen en anderzijds gaat oefenen met het inzetten van wilskracht. Dat ziet er zo uit:

Je verleiding is nog steeds van een behoorlijk niveau, al is het wel gehalveerd. De discipline die je kan tonen is ondertussen wat gestegen. Hierdoor ben je in staat om op zijn minst de middelmatige verleidingen te weerstaan.

Het mes snijdt op deze manier aan twee kanten: je hebt minder discipline nodig om dezelfde resultaten te behalen en tegelijkertijd heb je meer discipline te besteden. Doe je dit allemaal ook nog op een handige manier, dan kan je spreken van slimme wilskracht.

Slimme wilskracht

Als je discipline toont, dan kan je dat op verschillende momenten doen. Je kunt het pas inzetten op het allerlaatste moment, wanneer de verleiding het grootst is. Als je jezelf voorneemt om minder alcohol te drinken, dan is het keuzemoment in de kroeg als die goede vriend(in) je vraagt of je nog een drankje wilt.

Laten we dit brute wilskracht noemen.

Je kan echter ook op een andere manier jouw wilskracht inzetten en daarmee discipline tonen. Dat doe je door wel lastige keuzes te maken, maar deze vooral te richten op het helpen van jouw toekomstige ik.

Je investeert mentale energie, alleen doe je dat in kleine scheutjes. Bijvoorbeeld zo:

Om ervoor te zorgen dat je niet zoveel biertjes drinkt maak je van tevoren drie beslissingen:

1. Je vraagt Abel mee omdat hij je altijd in het gareel weet te houden.
2. Je gaat ’s ochtends met de auto naar je werk in plaats van met de fiets. Dit dwingt je om kleine hoeveelheden te drinken.
3. Je plant morgenvroeg een belangrijke afspraak waar je héél graag fit en alert voor wilt zijn.

Je hebt nu drie kleinere beslissingen gemaakt om te zorgen dat je uiteindelijk, in de avond, minder alcohol drinkt. Elke beslissing vraagt wat wilskracht. Je moest immers op Abel afstappen, jezelf ertoe zetten in de auto te stappen en de afspraak regelen.

Dit waren echter allemaal kleinere, haalbare momenten. Als je ’s avonds in de kroeg zit, dan zegt Abel je dat je dit biertje beter kan overslaan terwijl je op hetzelfde moment niet met alcohol op in de auto wilt stappen én graag fit en alert bent de volgende dag.

Door drie keer slimme wilskracht in te zetten, had je uiteindelijk je brute wilskracht niet nodig.

Bronnen

¹ https://www.smithsonianmag.com/smart-news/new-research-marshmallow-test-suggests-delayed-gratification-doesnt-equal-success-180969234/

² Lisa F. Barrett (2020). Seven and a half lesson about the brain. Mariner Books.

³ Baumeister, R. F., Gailliot, M., DeWall, C. N., & Oaten, M. (2006). Self‐regulation and personality: How interventions increase regulatory success, and how depletion moderates the effects of traits on behavior. Journal of personality, 74(6), 1773-1802.

Wil je wilskracht echt leren toepassen in de praktijk?

Tips zijn leuk, maar lastig toe te passen in de praktijk. Wil je echt leren hoe je wilskracht toepast? Meld je dan aan voor de academie van Mijn Mammoet. Je kunt vandaag nog gratis starten met een proefperiode van 7 dagen.